Moryciński Hugon Marian (1904–1973), aktor, reżyser, dyrektor i kierownik artystyczny teatru. Ur. 30 VII w Stopnicy w woj. kieleckim, był synem adwokata Kazimierza i Natalii z Zielińskich. Ukończył Gimnazjum im. M. Reja w Kielcach (1925), następnie (1926/7) studiował prawo na UJ w Krakowie. Ze sceną zetknął się już w dzieciństwie, biorąc udział w amatorskich przedstawieniach, organizowanych przez ojca – wielkiego miłośnika sztuki, autora wierszy i utworów dramatycznych o tematyce społecznej. Jeszcze w latach gimnazjalnych M. ogłosił tomik wierszy pt. Tobie… (Kielce ok. 1921). Po maturze należał przez kilka miesięcy do półzawodowego zespołu objazdowego. Rolą Bekwarka w „Królewskim jedynaku” L. Rydla zadebiutował w r. 1925 na scenie Teatru Miejskiego w Lublinie za dyrekcji Józefa Grodnickiego. Po krótkim okresie występów w teatrze lubelskim i kieleckim zrezygnował z aktorstwa, gdyż znacznie bardziej pociągało go dziennikarstwo. Wkrótce też rozpoczął współpracę z kieleckim „Przeglądem Tygodniowym” oraz warszawską „Epoką”, zamieszczając w nich artykuły, recenzje, nowele. Twórczość literacka M-ego zainteresowała Juliusza Osterwę, który w r. 1930 zaproponował mu redagowanie programów «Reduty», a następnie, w r. 1931, współpracę w Instytucie Reduty. W r. 1933 został sekretarzem literackim Teatru Polskiego i Małego w Warszawie za dyrekcji Arnolda Szyfmana, następnie generalnym sekretarzem Teatrów Tow. Krzewienia Kultury Teatralnej (TKKT). W r. 1935 zdał eksternistyczny egzamin reżyserski; warsztatem były „Damy i huzary” A. Fredry, przygotowane w Stołecznym Teatrze Powszechnym. W r. 1936 M. przeniósł się do Łodzi, gdzie objął dyrekcję Teatru Popularnego i Polskiego, a po roku kierownictwo artystyczne połączonych Teatrów Miejskich pod dyr. Kazimierza Wroczyńskiego. Funkcję tę sprawował do kwietnia 1939, reżyserując na scenach łódzkich m. in. „Klub kawalerów” Michała Bałuckiego (1937), „Szklankę wody” E. Scribe’a (1937), „W perfumerii” M. Laszlo (1938). W czasie wojny był pracownikiem fizycznym w Warszawie, brał udział w powstaniu warszawskim i po jego upadku został wywieziony do oflagu w Murnau. Uczestniczył w pracach obozowego teatru. W lecie 1945 r. zorganizował w Lipsku przy pomocy tamtejszej komendantury radzieckiej transporty repatriantów do Polski.

T. r. powrócił do Warszawy i od września reżyserował w Miejskich Teatrach Dramatycznych (głośna inscenizacja „Wroga ludu” H. Ibsena). W l. 1946–50 był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach, w l. 1950–2 kierownikiem artystycznym Teatrów Dramatycznych w Szczecinie, w l. 1952–5 pełnił funkcje reżysera Teatru Wybrzeża w Gdańsku oraz wykładał «kulturę słowa» w tamtejszej Wyższej Szkole Pedagogicznej. W l. 1955–8 sprawował dyrekcję Teatru im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie, od r. 1958 objął dwie sceny: bydgoską i toruńską. W r. 1960 otworzył Scenę Kameralną w Bydgoszczy. W l. 1961–72 (do 31 XII) był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru im. W. Horzycy w Toruniu, gdzie najpełniej rozwinął swój talent reżyserski i organizacyjny; prowadzoną przez M-ego placówkę stawiano za wzór innym teatrom prowincjonalnym. W bogatym dorobku artystycznym M-ego przeważał wielki repertuar klasyczny, głównie polski, z powodzeniem też sięgał M. po sztuki współczesne. Był inicjatorem i organizatorem I Festiwalu Teatrów Polski Północnej (1958). Był wielokrotnie nagradzany za reżyserię. M. reżyserował m. in. „Wesele” i „Noc Listopadową” S. Wyspiańskiego, „Kordiana” i „Balladynę” J. Słowackiego, „Intrygę i miłość” oraz „Zbójców” E. Schillera, „Sen nocy letniej” i „Opowieść zimową” W. Szekspira, „Burzę” A. Ostrowskiego, „Uciekła mi przepióreczka” Stefana Żeromskiego, „Pierwszy dzień wolności” Leona Kruczkowskiego, prapremiery „Ludzi z martwej winnicy” i „Nocy narodowych” Romana Brandstaettera. Dn. 27 III 1965 z okazji 40-lecia pracy artystycznej M-ego odbyła się premiera „Dziadów” A. Mickiewicza w reżyserii jubilata. M. zmarł 12 VI 1973 w Toruniu i tam został pochowany. Był odznaczony m. in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1957) oraz nagrodą wojewódzką Rzeszowa (dwukrotnie 1957, 1958) i Bydgoszczy (1972). Był żonaty (od r. 1931) z Ireną Ołdakowską i pozostawił syna Łukasza Marię.

Fot. w IS PAN; – Encyklopedia Współczesna, 1958 s. 586, 670, 1959 s. 597, 692; – Krawczyński S., Raptularz świętokrzyski, Ł. 1970; Marczak-Oborski S., Życie teatralne w Polsce w l. 1944–1964, W. 1968; 50 lat sceny toruńskiej (1920–70); – Almanach Sceny Pol. 1969/70–1972/3; – „Dzien. Łódz.” 1946 nr 177; „Dzien. Wieczorny” 1965 nr 74 (fot.); „Gaz. Pomor.” 1961 nr 214, 1965 nr 73 (fot.), 1967 nr 77, 104, 229, 1969 nr 234, 1970 nr 283 (fot.), 1971 nr 115, 1973 nr 140 (fot.), 142; „Głos Wpol.” 1966 nr 289; „Głos Wybrzeża” 1970 nr 155; „Ilustr. Kur. Pol.” 1960 nr 229, 1962 nr 191, 1965 nr 298, 1967 nr 258, 278, 1968 nr 66; „Kur. Warsz.” 1937 nr 137, 260, 285, 1938 nr 238; „Magazyn Pomor.” 1973 nr 35 (fot.); „Now. Tygodnia” 1956 nr 28, 35, 45, 1957 nr 41; „Panorama Północy” 1958 nr 47, 1961 nr 23, 1965 nr 21 (fot.); „Pomorze” 1961 nr 11, 1962 nr 17, 1964 nr 11 (fot.), 1966 nr 7, 1968 nr 12 (fot.), 1969 nr 12, 1970 nr 8 (fot.), 11, 1971 nr 15; „Słowo Ludu” 1949 nr 94; „Słowo Powsz.” 1971 nr 16; „Spojrzenia” (dod. do „Gaz. Pomor.”) 1961 nr 167, 1962 nr 22; „Teatr” 1956 nr 24, 1968 nr 5, 15; „Widnokrąg” 1965 nr 13 (fot.); „Za i Przeciw” 1960 nr 21; „Życie Warsz.” 1973 nr 142, 144; – Arch. UJ: S. II 517; IS PAN: Afisze, programy (m. in. „Jubileusz 50-lecia Teatru Polskiego w Bydgoszczy 1920–70”); – Akta SPATiF: nr 374; Akta Urzędu Stanu Cywilnego w Stopnicy; Odpis metryki w materiałach Red. PSB; – Informacje Teatru im. W. Horzycy w Tor.

Barbara Berger